Wist u dat? Waar zorgprofessionals vroeger klachten kregen door het tillen van cliënten, lopen zij nu risico’s op klachten bij het verplaatsen binnen de grenzen van het bed. Dit komt o.a. door het niet goed inschatten van de mobiliteitsklassen van de zorgvrager, waardoor er nog geen hulpmiddel met goede glij-eigenschappen wordt ingezet. Maar ook telt mee, de manier waarop kleine transferhulpmiddelen, zoals het tunnelglijzeil, glijlaken of glijdeken, worden vastgepakt.
Veel zorgprofessionals pakken het tunnelglijzeil, glijlaken of glijdeken bovenhands vast, zoals te zien is in de afbeelding rechts. Wanneer de bovenlaag op deze manier wordt vastgepakt en de zorgverlener de zijwaartse verplaatsing of het omrollen wil starten, komen de vingerkootjes in uiterste posities terecht om de grip vast te houden. Dit zorgt ervoor dat er kracht wordt uitgeoefend, wat doorwerkt in de armspieren en schouders. Daarnaast blijft de pols vaak niet in een neutrale positie, en tijdens het draaien heeft de zorgverlener de neiging om te heffen. Hefbewegingen betekenen dat de zorgverlener het gewicht ondersteunt, waardoor onbedoeld een tilfunctie wordt uitgevoerd, wat kan leiden tot overbelasting van de spieren en gewrichten.
Sommigen pakken ook beide lagen van het hulpmiddel vast, waardoor de glij-eigenschappen verloren gaan. Dit maakt de verplaatsing nog zwaarder en verhoogt het risico op fysieke overbelasting.
Het is belangrijk om bewust te zijn van deze technieken en overbelasting te voorkomen door gebruik te maken van ergonomisch verantwoorde hulpmiddelen en correcte handgrepen
Om te voorkomen dat de vingers fysiek overbelast raken bij verplaatsingen binnen de grenzen van het bed, kun je de volgende maatregelen nemen:
- Gebruik van geschikte hulpmiddelen:
Kies voor transferhulpmiddelen zoals een glijzeil, glijlaken, glijdeken of een (flexibel) wentellakensysteem. Deze hulpmiddelen verminderen de fysieke inspanning die nodig is om de zorgvrager te verplaatsen. - Optimale greeptechniek: Vermijd het vastpakken van de hulpmiddelen met de vingertoppen. Gebruik een volledige handgreep waarbij je de druk gelijkmatig over je hand en vingers verdeelt. Dit voorkomt overbelasting van de vingers.
- Ergonomische houding: Zorg voor een correcte werkhouding. Sta dicht bij het bed en gebruik je hele lichaam, in plaats van alleen je handen of armen, om kracht uit te oefenen. Gebruik je lichaamsgewicht door bijvoorbeeld vanuit je benen te werken in plaats van alleen met je handen te trekken of duwen.
- Gebruik van handvatten: Kies voor hulpmiddelen met handvatten of lussen. Deze zorgen ervoor dat je een betere grip hebt zonder de vingers te belasten. Let op hierbij is het belangrijk hoe de handgreep op het middel geplaatst is!
- Of Schakel hulp in: Bij zwaardere zorgvragers of complexe verplaatsingen is het verstandig om met een collega samen te werken of gebruik te maken van een plafondlift met tweepuntsjuk of tillift met tweepuntsjuk of vierpuntsjuk. Bij laatst genoemde dient het hulpmiddel voorzien te zijn van clips!
Door deze technieken en hulpmiddelen te gebruiken, verminder je de belasting op de vingers en voorkom je fysieke klachten op lange termijn.
De opties:
De Kruiwagengreep
Belangrijkste voordelen:
- Minder belasting van de vingers: Doordat de kracht via de handpalmen en het lichaam komt, worden de vingers niet onnodig belast.
- Efficiënte krachtverdeling: Het lichaamsgewicht wordt gebruikt om de beweging te begeleiden, waardoor minder kracht vanuit de armen of schouders nodig is.
Uitvoering van de kruiwagengreep:
- Handpositie: In plaats van de transferhulpmiddelen met de vingers vast te pakken, pak je de bovenlaag bijvoorbeeld van het glijzeil aan de zijkant in de handpalm. Zie eerste afbeelding links boven deze tekst.
- Pols in neutrale stand: Zorg ervoor dat je pols recht en in een neutrale positie blijft, zonder dat er spanning op de pols of vingers komt. Dit voorkomt overbelasting van deze gewrichten.
- Gebruik van lichaamsgewicht: Leun met je lichaamsgewicht in de richting waarin je de zorgvrager wilt verplaatsen, vergelijkbaar met hoe je bij een kruiwagen de handvatten naar beneden duwt en je gewicht gebruikt om naar voren of naar achteren te bewegen. In plaats van kracht uit je armen of vingers te halen, gebruik je de kracht van je romp en benen om de beweging te begeleiden.
De teugelgreep is een andere ergonomische techniek. Deze techniek lijkt op hoe je teugels van een paard zou vasthouden, waarbij de kracht niet op de vingers wordt geconcentreerd, maar juist wordt verdeeld over de handpalmen en het lichaamsgewicht. Hierdoor voorkom je overbelasting van de vingers, polsen en armen tijdens verplaatsingen binnen het bed
Voordelen van de teugelgreep:
- Vermindert belasting op de vingers: De kracht komt vanuit de handpalmen en het lichaamsgewicht, waardoor de vingers minder worden belast.
- Biedt meer controle: De teugelgreep geeft je meer controle over de beweging, omdat je de kracht verdeelt over je handen en lichaam in plaats van te trekken met je vingers.
- Ergonomisch verantwoord: De pols blijft in een neutrale positie, wat het risico op overbelasting van de polsen, schouders en rug verkleint.
- Geschikt voor zwaardere verplaatsingen: De greep is vooral handig bij het verplaatsen van zwaardere zorgvragers, omdat de kracht op een efficiëntere manier wordt ingezet.
Uitvoering van de teugelgreep:
- Handpositie: Plaats je handen zo dat je de transferhulpmiddelen (zoals een glijlaken of glijdeken) niet vastpakt met je vingers, maar eerder je handen eromheen plaatst, alsof je teugels vasthoudt. De handen omklemmen het materiaal zonder kracht uit te oefenen met de vingers. Je vingers zijn ontspannen en liggen losjes om het hulpmiddel en eventueel de duim bovenop de stof.
- Gebruik van handpalmen: In plaats van het grijpen met de vingers, gebruik je de druk van je handpalmen om het hulpmiddel te verplaatsen. De vingers blijven zo veel mogelijk ontspannen en ondersteunen de beweging zonder dat ze als primaire krachtbron worden ingezet.
- Polsen in neutrale positie: Houd je polsen recht en in een neutrale positie, zonder te draaien of te buigen. Dit voorkomt spanning en overbelasting van de polsen.
- Gebruik lichaamsgewicht: Net als bij de kruiwagengreep, leun je met je lichaamsgewicht in de gewenste richting, waardoor je kracht uit je hele lichaam haalt in plaats van alleen je armen of handen te belasten. Deze beweging voorkomt dat je met je handen trekt en vermindert de druk op je vingers.
- Duw- en trekbeweging met controle: Begeleid de zorgvrager door met gecontroleerde duw- en trekbewegingen te werken. Omdat je de handpalmen en je lichaamsgewicht gebruikt, kun je de beweging uitvoeren zonder te knijpen met je vingers. Hierdoor blijven je handen en vingers ontspannen en wordt de verplaatsing vloeiender en ergonomisch verantwoord.
